Bir Sosyal Siyaset Kurumu Olarak Ahîlik

Geçmişte yüzyıllar boyunca uygulama alanı bulan ve bu tecrübelerin içinde önemli bir yer tutan ahîlik sistemi bünyesinde edebî, tarihî, içtimaî ve iktisadî açıdan çok zengin bir birikimi ihtiva etmektedir. Öyle ki İbn Battuta ve Evliya Çelebi gibi meşhur seyyahlar, seyahatnamelerinde ahîlik teşkilatına büyük bir bölüm ayırmış olup, dönemin diğer sözlü ve yazılı edebî ürünlerinde de sıkça ahîlikten söz edilmektedir. Yine ahîlik, Osmanlı'nın kuruluş yıllarında, devletin iktisadî bir geleneğe yaslanması bakımından önemli bir rol üstlenmiştir. Dönemin toplumsal yapısındaki gelişmeler ve değişmeler de ahîlikle yakından ilintilidir. Böyle geniş bir yelpazede incelenebilecek olan ahîlik, hiç şüphesiz ki iktisat bilimine kaynaklık edecek tarihsel örneklerin de başında gelmektedir. Geçmişte iktisadî faaliyetleri düzenleyen ve denetleyen bir kurum olması bakımından da diğer ilimlere nazaran iktisatla daha sıkı bir ilişki içindedir. Nitekim bu çalışmada da ahîliğin daha çok, sosyal, siyasal ve iktisadî cephesi nazara verilmiş olup, bugüne kadar yerine daha iyisi konulamamış olan bu tecrübenin günümüze örneklik edeceği noktalar üzerinde durulmuştur.