Filistin’de Sömürgeciliğin Arkeolojik Boyutu

Arkeoloji, toprakta saklı olan geçmişi gün yüzüne çıkarıp bulgular üzerinden geçmişi yorumlama bilimi olarak tanımlanmaktadır. Bunlar çoğu zaman bulguyu elde eden kişinin, bağlı olduğu kuruluşun ve bilhassa mensubiyeti bulunan devletin inisiyatifindedir. İnisiyatif sahiplerinin gözünde; ideoloji, dini inançlar ve dönemin koşulları gibi önemli unsurlar etkilidir. Geleceğin inşasında geçmişin saklı bilgisinin gayelere uygun haliyle dönüştürülmesi gerektiğini düşünen devletler için arkeoloji, etkili bir araç olarak kullanılmaktadır. Tarihte bunun kayda değer bir örneği 1865 yılında kurulan ve kısa adı PEF olan Filistin Araştırma Fonu'nda (Palestine Exploration Fund) görülmektedir. İngiltere merkezli bir kuruluş olan Filistin Araştırma Fonu, arkeoloji bilimini kullanarak Filistin'de sömürgeleştirmeye giden yolda büyük adımlar attı. Edindiği bilgilerle savaşlarda İngiliz ordusunun stratejilerine önemli katkılar sağladı. Bunun yanında, yaptığı çalışmalarda emperyalist içgüdü ile hareket ederek Filistin'de geçmişten gelen aidiyet iddiasını kanıtlamayı ve bölgede meşruiyetini sağlamayı amaçladı. Bu çalışmada öncelikle Filistin Araştırma Fonu'nun kuruluşundaki ideolojik altyapı incelenecektir. Daha sonra fon sağlanan önemli kişiler ve arkeolojik kazılar aktarılarak, elde edilen bulguların kullanılma biçimleri tartışılacaktır. Filistin Araştırma Fonu'nun, kuruluşundan I. Dünya Savaşı'na kadar geçen süreçteki faaliyetleri ele alınacaktır. Modern dönemde Filistin bölgesinin şekillenmesinde önemli bir yer tutması nedeniyle I. Dünya Savaşı'na kadar olan süreç çalışmanın sınırı olacaktır