İslam Hukukunda Suç ve Ceza

Tarih boyunca toplumlar, düzeni tesis etmek ve bireyler arasında adaleti sağlamak amacıyla çeşitli hukuk sistemleri geliştirmişlerdir. Bu hukuk sistemleri, yalnızca yazılı kurallar bütünü değil; aynı zamanda toplumun vicdanını, değerlerini ve ahlâk anlayışını yansıtan bir ayna niteliğindedir. Nitekim -kaynağı ister semavî ister beşerî olsun- her hukuk düzeni, zararlı fiilleri ve davranış biçimlerini suç olarak tanımlayıp bunlara çeşitli yaptırımlar öngörmüştür. Bu bağlamda ceza hukuku, insanlık tarihinin erken dönemlerinden itibaren toplumsal düzenin korunmasında vazgeçilmez bir unsur olarak varlığını sürdürmüştür. İslam hukuku ise ceza hukuku alanında evrensel çabanın semavî boyutunu temsil eder. İslâm hukukunun ceza anlayışı, yalnızca dünyevî düzeni korumakla yetinmez; aynı zamanda uhrevî sorumluluğu da gözetir. Bu yaklaşımda suç, sadece topluma zarar veren bir eylem değil; aynı zamanda Allah'ın koyduğu sınırlara karşı bir ihlâl olarak değerlendirilir. Ceza ise bir intikam aracı değil; bilakis haksızlığı ortadan kaldıran, hak sahibine hakkını teslim eden, bireyi arındıran ve toplumu adalete yaklaştıran bir mekanizma olarak anlam kazanır. Bu çift yönlü yapı sayesinde İslâm ceza hukuku hem toplumsal faydayı hem de bireysel arınmayı hedefleyen özgün bir sistem olarak beşeri hukuk anlayışlarından ayrılır. Elinizdeki kitapta, İslâm ceza hukukunun temel konuları ana hatlarıyla ortaya konulmaktadır. Klasik fıkıh literatüründen başlayarak modern dönemdeki tartışmalara kadar uzanan geniş bir çerçevede, İslâm ceza hukukunun teorik temelleri ve uygulama biçimleriyle ilgili görüşler/yaklaşımlar ele alınmaktadır. Bu bağlamda Kur'ân ve Sünnet'le sabit olan zinâ, kazf, hırsızlık, içki içme, eşkıyalık, isyan ve irtidâd gibi had suçları; cana ve organa karşı işlenen suçlarda uygulanan kısas ve diyet hükümleri; ayrıca hâkimin takdirine bırakılan ta‘zîr cezaları genel hatlarıyla incelenmektedir. İslâm ceza hukukuna dair temel meseleleri bir arada ele alarak okuyucuya bütüncül bir bakış açısı sunmayı hedeflemektedir. İslam ceza hukukuna ilgi duyanlar için temel kavramları tanıtan, düşünsel bir zemin oluşturan ve bu alandaki tartışmalara katkı sunmayı amaçlayan bu çalışma, aynı zamanda ilâhî adaleti sağlama fikrinin tarih boyunca nasıl bir hukuk düzeni inşa ettiğini anlama hususunda mütevazı bir rehber niteliği taşımaktadır.