Mekânsal Bütünleşme ve Yürünebilirlik Diyarbakır Kale Kenti

Korunan tarihi doku ve surlar hem planlama alanında çalışan araştırmacılar hem de hemen hemen herkes için büyük ilgi kaynağıdır. Böylesi mekânlar hem turistik potansiyelleri açısından hem de kentsel hafızanın korunup gelecek nesillere aktarılması bakımından büyük önem taşımaktadır. Ülkemiz, zengin tarihi sayesinde, dört bir yanında bütüncül veya kısmen günümüze ulaşmış sur ve benzeri lineer tarihi yapılara ev sahipliği yapmaktadır. Bunların turistik potansiyelinin ne derece kullanıldığı veya koruma politika ve uygulamalarının ne derece sağlıklı olduğu akademik çalışmalarda sıklıkla ele alınıyor olsa da kentsel tasarım odağında böylesi yapıların yürünebilirlik merkezinde modern kent yaşamına etkisi incelenmiş bir konu değildir. Surlar gibi tarihi mega-strüktürlerin modern kent yaşamı üzerindeki etkisinin incelenmesinde subjektif yöntemler yerine analitik ve objektif bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiği düşüncesi ile literatürdeki iki önemli yöntem kullanılarak kentsel doku ile bütünleşik halde bulunan Diyarbakır tarihi kent merkezi ve surları örneğinin analizini gerçekleştirdik. Bu çalışma, mekânsal sistemin fiziksel organizasyonunun analizini gerçekleştirmek için son 40 yılda giderek gelişen ve daha başarılı hale gelen, temel sistematiklerinin Kevin Lynch'in öncü çalışması ile de paralellik gösterdiği kabul edilebilecek. Space Syntax (mekânın dizimsel analizi) yöntemi ve güncel literatürde giderek daha popüler hale gelen ve alanın önde gelen akademisyenleri tarafından da artık yürünebilirliğin ölçümünde iki ana yöntemden biri kabul edilen Walk Score® yürünebilirlik değerlendirme algoritması kullanılarak gerçekleştirildi. İncelenen alanın büyüklüğü sebebi ile çok üzün süren çizim, düzeltme, bilgisayar simülasyonları, hesaplama ve değerlendirme süreçleri ile de sonuçlandırıldı. Böylece bilgimiz dahilinde literatürde daha önce ele alınmamış bir konu, sayısal yöntemlerle ele alındı. Bu şekilde belki Le Corbusier'in koruma perspektifinden çok aykırı veya marjinal görüşü için de bir değerlendirme yöntemi önerisi yapılmış oldu.