Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu (1908-1923)

Metin And Meşrutiyet Döneminde Türk Tiyatrosu (1908-1923) kitabında II. Meşrutiyet'in ilanından Cumhuriyet'in ilanına kadarki on beş yılda Türk tiyatrosunun gelişim sürecine odaklanıyor. Bu dönemin siyasal hukuk ve toplum düzeninin tiyatroya etkilerini araştıran doktora çalışmasıyla uzmanlığını gösteren yazar, belgeler, oyun metinleri, eleştiri yazıları gibi kaynaklar üzerinden dönemin tiyatro anlayışına ışık tutuyor. 1971 yılından bu yana kaynak eser niteliğini koruyan kitapta Meşrutiyet dönemi tiyatrosu seyirci, oyuncu, topluluklar, mekân ve yönetim bakımından inceleniyor; tiyatro yazarları, tiyatroyu etkileyen unsurlar, türler ve teknikler anlatılıyor; dramatik edebiyat hakkında bilgi verildikten sonra bu dönemde yazılmış ve oynanmış oyunlar ele alınıyor. Öte yandan, tiyatronun üstlendiği ideolojik, kültürel ve eğitsel işlevlerin altı çizilirken tiyatro eleştirisinin gelişimi, kadın yazarların ve oyuncuların varlığı, tiyatro seyircisini bilinçlendirme çalışmaları gibi çeşitli gelişmelere de yer veriliyor. Yakından bakıldığında, bu yeni siyasi ve hukuki düzenin oluşumunda tiyatro ile toplumun kaynaşmasının önemi ortaya çıkıyor. Meşrutiyet'le gelen özgürlük coşkusunun halk-aydın ayrımı gözetilmeksizin toplumun tüm kesimlerinde tiyatro üzerinden paylaşıldığı görülüyor. Metin And tiyatronun aynı zamanda demokratik gelişmelerin göstergesi olduğunu bu değerli çalışmasıyla kanıtlıyor. Meşrutiyet dönemi başka alanlarda olduğu gibi tiyatroda da bilinçli Batılılaşmanın başlangıcı olan Tanzimat dönemi ile yerleşip kökleştiği Cumhuriyet dönemi arasında bir köprü olmuştur. Birçok siyasal, hukukî, toplumsal dertler bu geçici dönemde su yüzüne çıkmış, bunlara çözüm arayıp bulmak çabası da gene bu dönemde başlamıştır.