Metres

İhtiyar bir Rum tüccarın metresi olarak Paris'ten İstanbul'a gelen Matmazel Parnas, zengin hamisi ölünce kime çatacağı, hangi servete çarpacağı bilinmeyen bir kuyrukluyıldız gibi, Beyoğlu'nun aşk semalarında dolaşmaya başlar. Şık beyler arasında kavga nedeni olan bu afetin cazibesine kapılarak bütün servetini kaybedenlerden biri de mirasyedi Müştak'tır. Metresi Parnas'ın giderlerini karşılayamayan parnasyen Müştak, arkadaşı Reyhan'dan borç ister. Reyhan da Parnas'ı paylaşmak şartıyla arkadaşına istediği parayı verir. Ancak bir süre sonra aralarında kıskançlık ve husumet baş gösterir. Bunlar yetmezmiş gibi, Hami adında, “dandini beyim hoppala paşam” üçüncü bir ortaklarının daha olduğunu öğrenen iki arkadaş birlik olup intikam almak için Hami'nin annesi Firuze Hanım'ı ve karısı Saffet Hanım'ı yazdıkları aşk mektuplarıyla baştan çıkarırlar. Böylece şair ve kinik filozof Revai karakterinin alaycı gözlem ve katılımıyla Metres, komedi ve trajedinin iç içe geçtiği aşk, evlilik, ihanet, kıskançlık, şehvet, para ve intikam sarmalında gelişen olaylarla birlikte İstanbul'da konak hayatını, farklı görünümleriyle dönemin sosyokültürel manzarasını, eğitim meselelerini ve edebiyat atmosferini de gözler önüne serer. Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1900 yılında İkdam gazetesinde tefrika edildikten sonra aynı yıl kitaplaştırılan Metres'te, alafranga mirasyedi tipler üzerinden hem yanlış Batılılaşmayla toplumda yaygınlık kazanan metres hayatının birey ve özellikle aile hayatında yarattığı tahribi sürükleyici bir kurgu ve mizahi anlatımla hicveder hem de romantizm ve parnasizm gibi edebi akımların etkisindeki Servetifünun topluluğunu örtük bir şekilde eleştirir.