Mevlana’nın Öğretisinde Çekim Yasası

Çekim yasasında “görselleştirme” olarak bilinen zihnin sonsuz gücü vurgulanır. Bu yasa, diğer insani yetenekler hakkında herhangi bir iddiada bulunmaz ve görme, işitme, koklama gibi duyuları sıradan kabul eder. Çekim yasasında asıl iddianın iki ekseni vardır: Birincisi, insan zihninin kendi varlığı dışındaki olaylar üzerine etki edip onları kendi lehine değiştirebilmesidir. Başka bir ifadeyle çekim yasası düşüncelerin, zihnimiz ve maneviyatımız üzerindeki etkisi ile ilgilenmez; düşüncelerin dış dünyadaki nesneler ve olaylar üzerinde etkisi olduğunu savunur. Bu demektir ki zihnin yaratıcı gücünü kullanarak insan bedeni dışındaki şeyleri etkilemek mümkündür. İkinci eksen, zihnin olgular üzerindeki etkisinin sıradan bir etki türü olmadığıdır. Bu, nedenin sonuçlar üzerindeki tesiri türünden bir etkidir. “Tıpkı bir fabrikanın üretim bandının ham maddeyi işleyerek ürüne dönüştürmesi gibi, insan zihni de imgeleri somut gerçekliklere dönüştürebilir ve her şeyi kendine doğru çekebilir.” (Şerifi Dust 1391:155). Düşüncelerimizin konuşmalarımız ve davranışlarımız üzerindeki etkisi tartışılmaz bir gerçektir. Her birey karşılaştığı koşullara bağlı olarak ortaya çıkan duygularını, çekim yasasını kullanarak kontrolünde tutabilmelidir. Mevlana, günümüzde başarıya ulaşmanın temel ilkelerinden kabul edilen çekim yasasını Mesnevi'de büyülü sözleriyle dile getirir. Modern araştırmalarla da desteklenen bu yasa gün geçtikçe yaygınlaşmakta ve giderek popüler hâle gelmektedir. Elinizdeki çalışmada, Mevlana'nın çekim yasasını nasıl ele aldığını ve bu kavramın Mesnevi'deki yansımalarını keşfetmeyi amaçlıyoruz. Çekim yasası, son yıllarda özellikle tasavvuf ve psikoloji alanlarında ilgi çeken bir kavram olarak bilimsel tartışmalara konu olmuştur. Ancak Mevlana'nın bu akademik ve bilimsel tartışmaların ortaya çıkmasından çok önce, insanın manevi derinliklerinden; olayların çekiminde “düşüncenin gücünden” ve “benzerlik ilkesinden” söz etmiş olması bizleri hayrete düşürüyor. Mevlana'ya göre, herhangi bir olguyu çekmek için o olguyu düşünmek ve çekim yasasının benzerlik ilkesine tâbi olmak son derece etkilidir. Olumlu şeyleri çekmek içinse “asli ve yüce âlemle” uyumlanmak gerekir.