Muhtasar Sahih-i Buhari: Dagistani'nin Zevaidü'z-Zebidi'si ile Birlikte

Hz. Peygamber'den sahih yollarla rivayet edilmiş hadisleri toplama gayesiyle telif edilen Buhârî'nin el-Câmiu's-Sahîh'i hadis kitaplarının şüphesiz en üstünüdür. Buhârî henüz hayatta iken büyük şöhret bulan ve bizzat Buhârî'den 90.000 kadar kişinin dinlediği el-Câmiu's-Sahîh'in şöhreti sonraki yıllarda da artarak devam etmiştir. Buhârî'nin, el-Câmiu's-Sahîh'te bir hadisi çeşitli yerlerde değişik isnadlarla tekrar etmesinden dolayı eserdeki ha- dislerin yerlerinin eksiksiz tespit edilmesinin kolay olmaması ve sahâbe ve tâbiîn sözleri hariç muallak, mütâbi‘ ve mükerrerlerle birlikte kitapta 9082 rivayetin ve 25.000'den fazla isnad zincirinin bulunması eserden yararlanmayı zorlaştırmaktadır. Bu güçlükleri gidermek amacıyla müellifler erken dönemlerden itibaren ihtisar çalışmaları yapmak suretiyle el-Câmiu's-Sahîh'ten yararlanmayı kolaylaştırmaya çalışmışlardır. El-Câmiu's-Sahîh'in en meşhur muhtasarı Zebîdî'nin et- Tecrîd'idir. Zebîdî, Tecrîd'i, Buhârî'nin Sahîh'indeki 7563 hadisten tekrar olanları çıkarmak sûretiyle meydana getirmiştir. Tecrîd'de 2241 hadis bulunmaktadır. Daha sonra Ömer Ziyâeddîn Dâğıstânî'nin tespit ettiği 88 hadis ile birlikte bu sayı 2329'u bulmaktadır. Kur'ân-ı Kerîm'den sonra en sahih kitap olarak kabul edilen Sahîh-i Buhârî'deki tüm hadisleri tekrarlarından arındırılmış bir hâlde bir araya getiren bu çalışma her Müslüman için önemli bir rehber vazifesi görmektedir.