İsmail Gaspıralı Seçilmiş Eserleri 3; Dil, Edebiyat, Seyahat Yazıları_{Dil, Edebiyat, Seyahat Yazıları}

İsmail Gaspıralı’nın 1883-1914 yılları arasında Tercüman gazetesinde yayımlanan dil, edebiyat ve seyahat konulu belli başlı yazıları, ilk defa bu kitapta bir araya gelmiştir. Gaspıralı’nın “Ortak Türk Dili” (veya “Edebî Türk Dili”) hakkındaki görüşü genel olarak bilinse de, onun niçin böyle bir şeye lüzum tam olarak anlaşılamamıştır. Aslında Gaspıralı, Avrupa bilim ve tekniğine, ortak Türk kültürü ve Türk diline dayalı modern bir Türk kimliği oluşturma (tek Türk milliyeti) fikrindeydi. Bunu oluşturabilmek için de Türk dünyasında “Ortak Edebî Dil”e, “Ortak Modern Edebiyat”a, “Ortak Eğitim”e (Usul-i Cedid’e) ihtiyaç olduğunu düşünüyordu. Yani onun ideali; tek millet, tek dil, tek kültür idi. Kitapraki “Dil” ve “Edebiyat” yazıları, onun bu idealini bir bütün olarak yansıtmaktadır. “Seyahat Yazıları” ise İsmail Gaspıralı’nın değişik zamanlarda, Türkiye, Türkistan, Mısır, Hindistan gibi değişik yerlere yaptığı yolculukların izlenimlerini yansıtmaktadır. Bu yazıları da bize, özellikle Türk dünyası, İslâm alemi hakkındaki düşüncelerini derli toplu olarak öğrenme imkânı verir.