Medeniyetlerin Yükseliş ve Çöküşünde Kur'an Yasaları

Kur'an'da, önceki ümmetlerin geçtiği çeşitli yolların ve yönelimlerin insanlığa açıklanması anlamında kullanılan sünnet kelimesini Allah, varlığın tümü hakkında sabit, değişmeleri ve değiştirilmeleri söz konusu olmayan yasalar olarak belirlemiştir. Geçmişte ve günümüzde çok sayıda ilim adamının dikkat çektiği "ilahi sünnetler", bütün insanlar üzerinde cereyan eden ve vakıaya egemen olan yasalardır. Buna göre vakıanın incelenmesi ilahi sünnetlerin anlaşılması için bir zorunluluktur, İbn Teymiye'nin ve Reşid Rıza'nın da üzerinde durduğu sünen ilimlerinin ortaya konulmasının önemini, Abduh şu sözleriyle vurgulamaktadır: "...Yüce Allah'ın sünnetleri bilgisi, ilimlerin en önemli ve yararlılarındandır. Kur'an pek çok yerde bu konuya göndermelerde bulunmaktadır. Ümmetlerin durumları da bize bu ilmi göstermektedir. Kur'an, bu sünnetleri ortaya çıkarmamız ve gerçek mahiyetlerini bilmemiz için yeryüzünde yürümemizi, gezip dolaşmamızı emretmektedir." Yakın zamanlarda Cevdet Said'in, "Bireysel ve Toplumsal Değişmenin Yasaları", Abdülkerim Zeydan'ın "Kur'an'da İlahi Sünnetler" ve Abdullah et-Telidi'nin "Toplumların Helak Oluş Sebepleri ve Yüce Allah'ın Suçlu ve Sapkın Kavimler Hakkındaki Yasası" gibi bazı eserlerin ortaya konulmasına rağmen, yapılanlar İslam bilgi manzumesi içerisindeki önemiyle orantılı değildir. Yazar, ilahi sünnetler konusunu "Kur'an'da Sünnet ve Medeniyet Kavramları", "Bazı Medeniyet Kuramları", Medeniyetlerin Kuruluş Yasaları", Kur'an'da Medeniyetlerin Çöküş Yasalar"ı, Kur'an'da Medeniyetlerin Yenilenme ve Değiştirilme Yasaları" başlıkları altında ele almaktadır. almaktadır.