Unutulan Yıllar

Niyazi Berkes, 1940lı yıllarda Türkiyede kaynatılan cadı kazanı sırasında ırkçı-turancı saldırılara hedef olmuş, Behice Boran ve Pertev Naili Boratav ile birlikte Ankara Üniversitesinde yürütülen tasfiye sonucunda kürsüsü elinden alınmış bilim adamlarımızdan biridir. Daha sonra Kanadaya giderek akademik hayatını McGill Üniversitesinde sürdüren Berkes, Unutulan Yıllar adını verdiği anılarında yaşadığı olayları çocukluk yıllarından başlayarak dile getiriyor. Bunu yaparken, dönemin toplumsal ve siyasal panoramasını da çizen Berkes, bir toplumbilimci olarak yorumlarda bulunup; çizdiği tablonun içine o yılların siyasetçilerini, bürokratlarını, gazeteci, şair ve yazarlarını da yerleştiriyor. Millî Şeften Menderese, Hasan-Ali Yücelden Reşat Şemsettin Sirere, Nihal Atsızdan Peyami Safaya, Zekeriya Sertele, Şevket Aziz Kansudan Suut Kemal Yetkine kadar nice portrenin yeraldığı Unutulan Yıllarda, İkinci Dünya Savaşının atmosferi içinde bastırılmak istenen demokrasi ve insan hakları mücadelesini, Millî Şef döneminin totaliter yöntemlerini, faşist eğilimlerin, ırkçı-turancı akımların kol gezdiği çevreleri, tek parti rejiminin kuklalaşmış bürokrat ve siyasetçilerinin yanısıra az da olsa ayakta kalabilen namuslu ve demokrat bilim adamlarının ve yazarların öyküsünü bulacaksınız. Kanadada Berkesin öğrenciliğini yapan Ruşen Sezerin yayına hazırladığı Unutulan Yıllar, bugün hâlâ tekrarlanan benzeri komplolar sonucunda ülkesindeki üniversite ve düşünce dünyasından uzaklaştırılan bir bilim adamının Türkiyede demokrasinin önüne engeller çıkarmaya çalışan bir zihniyete yanıtıdır.