İnegöl İshak Paşa Külliyesi

XV yüzyılın son çeyreğinde İnegöl'de inşa edilmiş olan İshak Paşa Külliyesi, yapıldığı devirde olduğu gibi bugün de şebir peyzajın¬da önemli bir yer oluşturur. Külliye cami, medrese, türbe ile günümüze ulaşmayan ban ve ahırdan müteşekkildir. Güney kuzey doğrultusunda aynı mihverde bulunan cami ve medrese ile ikisinin ortaklaşa kullandıkları şadırvanlı avlu, aynı yıllarda inşa edilmiş bulunan İstanbul Fatih Külliyesi'nde gelişmiş bir örneği görülen simetrik plan tipinin nadir örneklerindendir. Klasik Osmanlı Üslubunun belirmeye başladığı bir dönem¬de, Bursa kanatlı plan tipinin geç örneği olarak karşımıza çıkan cami, sahna kuzeyde eklenmiş son cemaat yeri cephe duvarındaki tuğla-taş işçiliğinin de zengin bir örneğini sergiler. Cami aynı plan tipinin medhal kubbesine vurgu yapan, yan eyvanların ise ana sahna katılmış bulunduğu geç örnekleri içinde yer alır. Camiden sonra yapılmış olduğu anlaşılan medrese ise İznik Süleyman Paşa Medresesinde ilk örneği görülen “U” plan tipli medreselerin gelişmiş plan kurulumuna örnek gösterilebilir. Ortada hacim ve kütle vurgusu yapılan dershanesinin iki yanı boyunca uzanan revaklı öğrenci odalarında muntazam bir işçilik ortaya konmuştur. Camiin güneybatı yanında yer alan türbe de devrinin özelliklerini yansıtan ve külliye bütünüyle uyumlu bir mimari birim olarak ayaktadır. Ancak her üç mimari birim tarih boyunca geçirdiği onanmlarla bazı değişikliklere uğramıştır. Bu değişimlerden arda kalan hâlihazırdaki durumun tespiti sonraki çalışmalara önayak teşkil edecektir.